ژئوفیزیک‏ به‏ مفهوم‏ عام‏ شامل‏ فیزیک‏ زمین‏، جو و اقیانوس ‏هاست‏. علم ژئوفیزیک، بررسی پارامترهای مختلف فیزیکی کره زمین است. پیدایش‏ این‏ علم‏ به‏ کشف‏ ژیلبرت‏ در نیمه‏ دوم‏ سده شانزدهم‏ میلادی‏ مبنی بر این که‏ زمین‏ همانند یک‏ مغناطیس‏ بزرگ‏ عمل‏ می‏کند و نیز به‏ نظریه‏ گرانش‏ نیوتن‏ در نیمه دوم‏ سده‏ هفدهم‏ میلادی‏ برمی‌‏گردد. امروزه‏ این‏ علم‏ با بهره‏‌گیری‏ از دیگر علوم‏ پایه‏، دانشی‏ است‏ با کاربردهای‏ فراوان‏ و به شاخه‌های‏ متعددی‏ تقسیم‏ می‏‌شود. وظیفه اصلی‏ علم‏ ژئوفیزیک‏، مطالعه فرایندهای‏ فیزیکی‏ است‏ که‏ در سیاره زمین‏ و منظومه شمسی‏ رخ‏ می‏‌دهد. شناخت‏ پدیده‏‌های‏ مرتبط‏ با تحول‏ زمین‏ جامد، جو و اقیانوسها برای‏ تامین‏ نیازهای اساسی‏ زندگی‏ انسان‏ ضروری‏ است؛ به‏ طور مثال‏ می‏توان‏ به‏ نیاز روزافزون‏ به‏ کشف‏ منابع‏ جدید انرژی‏، اکتشاف‏ کانی‌ها و ذخایر آبهای‏ زیر زمینی‏، پیش‏بینی‏ رویدادهای‏ طبیعی‏ مانند زلزله‏، آتشفشان‏، سیل‏ و خشکسالی‏ و همچنین‏ یافتن‏ راه‌های‏ چگونگی‏ کاهش‏ اثر ویرانگر این‏ پدیده‏‌ها اشاره‏ کرد. بر اساس‏ این‏ نیاز و ضرورت‏ توسعه‏ علم‏ ژئوفیزیک‏، اتحادیه‏ بین‏‌المللی‏ شورای‏ تحقیقات (IUS) و اتحادیه‏ بین‏‌المللی‏ علوم (IUS) از ژوئیه‏ 1957 تا دسامبر 1958 را سال‏ ژئوفیزیک‏ نامید و از تمامی‏ ملل‏ مختلف‏ درخواست‏ همکاری‏ جهانی‏ برای‏ توسعه‏ و پیشبرد این‏ علم‏ نمود. در راستای‏ تحقق‏ این‏ هدف‏، مؤسسه‏ ژئوفیزیک‏ دانشگاه‏ تهران‏ در سال‏ 1957 میلادی‏ مطابق‏ با 1336 هجری‏ شمسی‏، به‏ همت‏ والای‏ مرحوم‏ استاد دکتر حسین‏ کشی افشار پایه‏‌گذاری‏ شد.